شانه ی یخ زده چیست و فیزیوتراپی چه کمکی می تواند در درمان آن انجام دهد

شانه ی یخ زده یا Frozen Shoulder که کپسولیت چسبنده نیز نامیده می شود، یک بیماری نسبتا شایع است که کپسول مفصل شانه را درگیر می کند و به دنبال آن درد و خشکی و محدودیت حرکت ایجاد می شود. میزان شیوع این بیماری ۵ درصد جمعیت می باشد. این بیماری بیشتر در سنین ۴۰ تا ۶۰ سالگی بروز می کند و خانم ها 4 برابر بیشتر از آقایان درگیر می شوند. هم چنین شانه غیرغالب بیشتر مستعد درگیری است.

آناتومی مفصل شانه

مفصل شانه یک مفصل گوی و کاسه است که از سر محدب استخوان بازو ( هومروس ) و بخش مقعر از استخوان کتف ( اسکپولا ) تشکیل شده است. مفصل شانه طوری طراحی شده که بتواند بیشترین حرکت را برای ما فراهم کند. در کنار این دامنه ی وسیع، ثبات هم نیاز است که توسط ساختارهای متعددی فراهم می شود. یکی از این ساختارها، بافت همبند محکمی است که این مفصل را احاطه می کند و به آن کپسول مفصلی می گویند. این کپسول به طور طبیعی دارای خطوطی است که می‌‌توانند در هنگام حرکت کردن بازو باز شوند و یا کشیده گردند و بازو را در حالت‌های مختلف نگه دارند. در شانه یخ زده این کپسول دچار التهاب می شود و بافت اسکار در آن شکل می‌گیرد. به بافت اسکار ایجاد شده چسبندگی می‌‌گویند. با ایجاد بافت اسکار و سفت شدن خطوط کپسول شانه حرکت کردن آن محدود می‌‌شود و حرکت دادن مفصل با احساس درد همراه خواهد شد که به این وضعیت چسبندگی کپسولیت یا التهاب کپسول شانه گفته می‌‌شود . در شانه ی یخ زده، کپسول مفصلی شانه دچار التهاب می شود. برای همین به این بیماری کپسول چسبنده هم می گویند.

در صورتی دچار شانه یخ زده شده اید و نیاز به مرکز فیزیوتراپی مجهز و متخصص هستید، باعث افتخار است با ما در ارتباط باشید.مرکز فیزیوتراپی رسا

علائم شانه یخ زده

مشخصه ی این بیماری شروع درد خود بخودی و معمولا بدون علت در شانه است، که به مرور و بصورت پیشرونده محدودیت حرکتی در مفصل را به دنبال دارد.

اولین علامت شانه یخ زده بین مردان و زنان متفاوت است به عنوان مثال ممکن است زنان برای بستن لباس زیر خود مشکل داشته باشند اما مردان برای در آوردن کیف پول خود از جیب عقب شان دچار مشکل شوند. در شانه یخ زده تکان دادن بازو برای بستن کمربند ایمنی دشوار است یا فرد برای کارت کشیدن در هنگام خرید دچار درد می‌شود.

این بیماران معمولا با مشکلاتی از قبیل: درد های شبانه و بیدار شدن از خواب هنگام حمله های حاد، درد در حرکت و همچنین حین حمله ی حاد آن در زمان استراحت و درد در عضلات پشت گردن و شانه مواجه هستند. ممکن است وضعیت قرارگیری شانه ها و کتف ها از حالت طبیعی خارج شود و مثلا شانه ها جلوتر از محل درست خود قرار بگیرند.

علت شانه ی یخ زده چیست؟

درحال حاضر علت بیماری شانه ی یخ زده ناشناخته است اما یکسری عوامل مستعد کننده وجود دارند که شامل موارد زیر می شود:

• ضربه یا جراحی در نزدیکی این مفصل
• بی حرکتی طولانی مدت مفصل مثلا به دنبال شکستگی ها یا التهاب تاندون های روتیتور کاف
• کم کاری یا پرکاری تیرویید
• پارکینسون
• بیماری های قلبی
• دیابت؛ این بیماری به طور مشخصی با دیابت وابسته به انسولین در ارتباط است و این افراد ریسک بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند (با شیوع 20%)
• سرطان
• افسردگی
• سکته مغزی

مراحل و سیر بیماری شانه یخ زده

شانه یخ زده دارای سه مرحله است، هرچند برخی از متخصصان آن را در چهار مرحله دسته بندی می کنند اما در کل سه مرحله عمده دارد که شامل درد، التهاب و خشکی می شود. مرحله درد و التهاب بین ۴ تا ۹ ماه به طول می انجامد و مرحله خشکی مفصل نیز ۹ تا ۱۲ ماه به طول می انجامد. در اصطلاح در این مرحله شانه یخ می زند.

مرحله اول: مفصل شانه فرد، درد می گیرد و این درد تا به حدی است که حتی در هنگام استراحت و خواب نیز فرد را اذیت کرده و درد تا جایی پیش می رود که می تواند فرد را از خواب بیدار کرده و استراحت وی را در طول شب مختل کند.

مرحله دوم: یخ زدگی شانه کامل می شود ودرد شانه کم می شود و فرد ممکن است درد را احساس نکند ولی دامنه حرکتی مفصل شانه وی به حد زیادی کاهش پیدا می کند. این محدودیت حرکتی شامل کم شدن دامنه حرکت طولی (بالا و پایین آوردن شانه) و چرخش شانه میشود. در طول زمان به علت کم تحرکتی شانه عضلات پوشش دهنده این ناخیه ضعیف شده و حرکت شانه وی به مرور سخت تر میشود.

مرحله سوم: به اصطلاح یخ شانه ذوب می شود در نتیجه مقداری از توان حرکتی باز می گردد اما بیمار هنوز هم تا حدی دچار مشکل در حرکت شانه خود است. در این مرحله ممکن است درد تا حد کمی وجود داشته باشد اما مقدار آن آنقدر کم است که فرد به فیزیوتراپی مراجعه نمی کند. در نتیجه ممکن است سالها با آن درد زندگی کرده و در عمل کیفیت زندگی وی کاهش یابد، بدون آنکه وی دلیل اصلی آن را بداند

گفته شده است که معمولا بهبودی خود بخودی این بیماری، بطور متوسط، دو سال طول می کشد.

روش های درمان شانه ی یخ زده

اگرچه سیر این بیماری خود بخود محدود شونده است اما به دلیل محدودیت های طولانی مدتی که ایجاد می کند، نیازمند درمان، بلافاصله بعد از گذاشتن تشخیص است. استفاده از دارو های ضد درد مثل آسپرین و ایبوپروفن، می تواند به کاهش درد و النهاب کمک کند. در برخی موارد پزشک ممکن است دارو های ضد درد و ضد التهاب قوی تری تجویز کند.

فیزیوتراپی به عنوان اولین گزینه ی درمان، با هدف کاهش درد و افزایش دامنه ی حرکتی انجام می شود. فیزیوتراپیست تمریناتی را به شما آموزش می دهد که دامنه ی حرکتی شانه ی خود را زودتر بدست آورید.

مداخلات جراحی نیز معمولا زمانی انجام می شوند که بیمار هیچ گونه پیشرفتی بعد از ۳ ماه درمان غیر جراحی، نداشته باشد.

بعد از جراحی، فیزیوتراپی برای حفظ حرکات بدست آمده طی جراحی، ضروری است. مدت زمان بهبودی بعد از جراحی ممکن است ۶ هفته تا ۳ ماه طول بکشد. و البته شرکت فعال بیمار در برنامه ی توانبخشی مهم ترین عامل برای بازگشت توانمندی ها است.

فیزیوتراپی شانه ی یخ زده

درمان شانه یخ زده به این بستگی دارد که بیمار در چه مرحله ای قرار داشته باشد و متناسب با نیازهای خاص وی باشد.

در مرحله اول و دوم،بر تسکین درد تمرکز می شود. تکنیک های کاهش درد ممکن است شامل داروهایی باشد که توسط پزشک تجویز شده است.

تزریق کورتیکواستروئید داخل کپسولی ممکن است در این مرحله اعمال شود اما به نظر می رسد پس از گذشت چند هفته اول، بی اثر می شود.

تحرک بسیار ملایم شانه، آزاد سازی عضلات و طب سوزنی می توانند در این مرحله به کاهش التهاب و درد کمک کنند.

برای درمان این بیماری در فیزیوتراپی، تمرین درمانی و تکنیک های دستی به منظور کاهش درد، افزایش دامنه ی حرکتی و افزایش عملکرد شانه انجام می شود.

فیزیوتراپیست سعی می کند با استفاده از یکسری تکنیک های درمانی، گارد و اسپاسم عضلات پشتی را کاهش دهد تا بیمار احساس راحتی بیشتری داشته باشد. همچنین فیزیوتراپیست یکسری تمرینات را برای افزایش دامنه ی حرکتی به بیمار آموزش می دهد که باید از روز اول، ۳ تا ۵ نوبت در روز تکرار شوند.

تمرینات کششی از تمریناتی است که از همان ابتدا بلافاصله بعد از کاهش التهاب، داده می شود و بعد به مرور با کمتر شدن درد و بهبود دامنه، تمرینات قدرتی هم اضافه می شود.